بیل گیتس و اهداف خیر خواهانه

بیل گیتس ، بنیانگذار مایکروسافت و ثروتمندترین مرد جهان، اخیرا اعلام کرد : تا سال ۲۰۰۸ میلادى به تدریج از فعالیت در شرکت مایکروسافت کناره گیرى و خود را وقف بنیاد خیریه‌اش خواهد کرد. مهمترین هدف این بنیاد، مبارزه با مالاریا، سل و ایدز است.
بنیاد خیریه «بلیندا و بیل گیتس»، در سال ۲۰۰۰ میلادى از ادغام دو بنیاد دیگرى به وجود آمد که مولتى میلیاردر آمریکائى در سال‌هاى پیش از آن ایجاد کرده بود. بنیاد مذکور، در حال حاضر داراى ۲۹ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار موجودى است.
اما Warren buffet دومین ثروتمند جهان نیز، اخیرا اعلام کرد : ۳۰ میلیارد دلار از دارائى‌هاى نقدى خود را وقف این بنیاد مى‌کند. به این ترتیب، بنیاد بیل گیتس، با حدود ۶۰ میلیارد دلار دارائى، به بزرگترین بنیاد خیریه جهان تبدیل مى‌شود.
براى درک اهمیت این بنیاد، کافى است بدانیم که موجودى دومین بنیاد نیکوکارى جهان، یعنى بنیاد فورد، تنها ۱۱ میلیارد دلار است و سازمان ملل متحد، براى پیشبرد برنامه‌هاى عمرانى خود در سراسر جهان، سالانه تنها ۱۲ میلیارد دلار بودجه در اختیار دارد.
بیل گیتس، مبتکر زبان بیسیک، در سال‌هاى جوانى شرکت مایکروسافت را تاسیس کرد و پس از چند سال، به ثروتمندترین مرد جهان تبدیل شد. تاکنون هیچ کس در جهان به اندازه این مولتى میلیاردر آمریکائى پول صرف امور خیریه نکرده است.
از زمان تاسیس بنیاد بیل گیتس، این بنیاد، ده میلیارد دلار صرف پروژه‌هاى بهداشتى و عمرانى جهان کرده است. سى درصد از این پول، به مصرف کتابخانه‌هاى مجهز به خدمات اینترنتى یا کمک به خانواده‌هاى فقیر آمریکائى شده است. در سال‌هاى آینده نیز، قرار است یک میلیارد دلار از سوى این بنیاد در اختیار برنامه هاى بین المللى بورس تحصیلى گذاشته شود.
بنیاد گیتس، علاوه بر این، با پرداخت یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار، از برنامه ”اتحاد بین‌المللى براى واکسیناسیون” پشتیبانى کرده است. همچنین، اکنون یک برنامه بین المللى در زمینه تهیه واکسن ضد مالاریا در جریان است که بدون کمک ۲۵۸ میلیون دلارى بنیاد بیل گیتس اصولا نمى‌توانست آغاز شود.
ستایشگران اقدامات انسانى بیل گیتس مى‌گویند: «او براى مبارزه با بیمارى‌هائى تلاش مى‌کند که در خارج از جهان سوم مدت‌ها است به فراموشى سپرده شده‌اند و در نتیجه جائى در مراکز و پروژه‌هاى تحقیقاتى ندارند.»
در مقابل، گروه ها و افرادى هم هستند که اقدامات بیل گیتس را مورد انتقاد قرار مى‌دهند. منتقدان مى‌گویند: «اقدامات بیل گیتس کمک‌هاى عمرانى را، که وظیفه کشورهاى صنعتى و ثروتمند است به امور خیریه شخصى تبدیل مى‌کند. ضمنا این خطر هم وجود دارد که در چارچوب پروژه‌هاى بیل گیتس، داروهائى تولید شوند که تناسبى با الزامات و شرایط بومى کشورهاى در حال توسعه ندارند.»
در نتیجه این انتقادات، رئیس بنیاد بلیندا و بیل گیتس، اخیرا طرح هائى براى مشورت بیشتر با کارشناسان زبده تهیه کرده است. در مجموع، بدون اقدامات بنیاد بیل گیتس، جهان سوم مى‌توانست امروز فقیرتر از آنچه هست باشد.
در سال هاى اخیر، برخى از میلیاردرهاى آمریکائى و اروپائى، اقدامات بیل گیتس را الگو قرار داده و به جنبش ایجاد بنیادهاى نیکوکارى یا تقویت آن‌ها پیوسته‌اند. در نتیجه این روند، بانک جهانى، هم اکنون در فکر آن است که دوران پرداخت کمک هاى عمرانى از سوى کشورهاى صنعتى سرآمده و به جاى آن سرمایه‌هاى خصوصى مى‌توانند در پروژه‌هاى عمرانى تقسیم شوند.
طرفداران این نظریه، معتقدند که تجربیات مدیران برجسته و موفقى چون بیل گیتس، مى‌تواند سبب بازدهى بیشتر پروژه‌هاى عمرانى بنیادهاى خصوصى شود، در حالى که به نحوه مصرف کمک‌هاى عمرانى کشورهاى صنعتى، انتقادات زیادى وارد است.
بسیارى از ناظران معتقدند که بخشى از کمک هاى عمرانى کشورهاى صنعتى، صرف تجهیز نظامى حکومت هاى خودکامه مى‌شود، بخشى از آن از حساب‌هاى خصوصى حاکمان فاسد سر در مى آورد و تنها بخش اندکى از آن به مصرف حل مشکلات آموزشى، بهداشتى و عمرانى کشورهاى فقیر مى‌رسد.